getallen en andere onbegrijpelijke zaken

Hoewel ik steeds minder begin te geloven in ontwikkelingssamenwerking, en ik überhaupt nog nooit geloofd heb in vrijwilligerswerk, hier toch een stukje wat onder andere betrekking heeft op zo’n onderwerp, namelijk nurses on tour. Dit is een organisatie die klamboes uitdeelt aan jonge kinderen en zwangere vrouwen die zeer kwetsbaar zijn voor malaria. Ze gaan daarvoor vooral naar arme afgelegen dorpjes. Hoewel ik natuurlijk ook hierbij mijn scepsis heb – de ‘’witte’’ die zeer nobel geeft aan de ‘’zwarte’’ - vind ik het toch een mooi project. Hierbij een stukje daarover. Natuurlijk ook weer veel te laat want ik ben alweer lang en breed thuis, maar wederom het excuus van het internet, maar vooral het excuus van dat ik, hier in Nederland, wel kan werken. Ik post het toch nog, gewoon omdat het kan.

Ghana, geen datum

Na misschien een week Ghana begin ik het door te krijgen. Hier moet je doen alsof. Alsof je geen geld hebt. Maar vooral alsof je dingen niet begrijpt. Dat maakt het leven een stuk aangenamer.
Zo wordt mij dagelijks om het een of ander gevraagd. Is het niet geld, dan is het wel mijn hand. En betekent die hand dan niet dat ticket naar Nederland, dan is het toch minstens om een knappe rijke dame getrouwd te hebben. Want blank is niet alleen mooi, blank is vooral rijk. Soms hoor ik het als grapje, soms is het wat serieuzer. Meestal lach ik zo schattig mogelijk. En doe ik alsof ik het niet begrijp.
Het geld vragen gebeurt ook heel direct. Zo komt een van de vrouwen van mijn gastvader – ik zeg ‘één van’, want mijn gastvader heeft er drie – een keer mijn kamer binnen. Ze steekt haar hand uit. Ik kijk naar beneden in haar lege hand. ,,Geef me vijf cedi, ‘’ zegt ze. Cedi is de munteenheid van Ghana. Vijf cedi zal ongeveer tweeëneenhalve euro waard zijn. Niet veel voor mij, maar voor haar een flink bedrag. Lichtelijk verbluft kijk ik haar daarom aan. Ze herhaalt het nog eens, haar hand nog steeds naar me uitgestoken. Ik lach maar een beetje. Gelukkig spreekt ze alleen Dagbanli en kan ik heel goed doen alsof ik haar niet begrijp.
Ik hou van eten langs de weg halen. Dat kan hier overal; mijn lievelingsvoedsel, plantanen oftewel bakbananen, ijsjes, bonen, en heerlijk fruit. Maar vandaag koop ik een maiskolf van een barbecue. Achter de barbecue zit een vrouw en naast haar zit een schattig meisje. Terwijl de vrouw de maiskolf van het rooster haalt, zegt ze dat haar dochter zo graag vriendinnen met me wil zijn. Ik moet lachen en zeg: ,,Nou, ik wil ook heel graag vriendinnen met haar zijn, hoor.’’ Dat dat bepaalde implicaties heeft, namelijk dat ik voor het kind ook een maiskolf moet kopen, zo legt haar moeder uit, daarvan doe ik, natuurlijk, alsof ik het niet begrijp.
Mijn gastvader is een aardige man. Hij is niet alleen aardig. Hij is ook heel slim. Zo is hij naast leraar, ook nog eens vroedvrouw (okay, vroedman) en traditioneel genezer. In het kader van die laatste twee heeft hij een plan. Hij wil namelijk een kliniek opzetten voor arme mensen. Die hebben namelijk niet altijd de middelen om naar het ziekenhuis te gaan en zich te laten verzorgen. Mijn gastvader helpt nu al regelmatig, op humanitaire gronden, zoals hij sterk benadrukt, arme mensen die niet het geld hebben om de gangbare geneesmiddelen te kopen. Hij helpt ze op traditionele wijze. Ze genezen allemaal.
En nu wil hij een kliniek. Daar is geld voor nodig. Geld van mij. Zoals gewoonlijk doe ik, met een lieve lach, alsof ik het niet begrijp.
Samen met de medewerkers van nurses on tour,mag ik mee in de jeep naar een afgelegen dorp. We kunnen echter niet naar het dorp zelf, omdat de rivier teveel overstroomd is. De jeep kan daar niet doorheen. Daarom moeten de vrouwen en kinderen een heel eind lopen om ons te ontmoeten. Eerst spelen we een toneelstuk om de schadelijke effecten van de malariamug duidelijk te maken. Ik speel een zwangere vrouw en ik ga dood. Als we menen dat het duidelijk is, beginnen we met uitdelen. Ik mag registreren. Daarvoor krijg ik instructies mee: het kind moet onder de 6 jaar zijn, anders geen net.
Om het makkelijker voor mezelf te maken, reken ik snel even uit vanaf welk jaar ik ze moet afwijzen. Er komt een 2003 langs. Februari 2003 om iets preciezer te zijn. Het kindje staat voor me. Een oudere vrouw ernaast. Maar het kind is een getal en dat getal is te oud. Hoe het precies zit met overlevingsstatistieken en dergelijke, dat weet ik niet. Ik wijs het af en de moeder blijft staan. Het kind staat er stilletjes starend naast. De moeder blijft me aankijken. Het is haar kind en zij wil een net. Het gaat hier immers om leven en dood, heeft ze zojuist van ons geleerd. Waarom die anderen wel, en deze niet? Het is het getal, het kind is te oud.
Ze lacht niet naar me.
Ze begrijpt het niet.